"De Vlaamse Rand, een officieel Nederlandstalig gebied met taalfaciliteiten in zes gemeenten, is sterk beïnvloed door verhuisbewegingen uit Brussel en een groeiende internationalisering. Ondanks deze trends blijft het Nederlands stevig verankerd in het dagelijks leven van de Randbewoners. De studie wijst echter ook op lichte dalingen in de kennis van zowel Nederlands als Frans, met een stijgende dominantie van Engels als aanvullende taal." zegt Mathis Saeys van de onderzoeksgroep BRIO van de VUB.
Belangrijkste bevindingen
• Taaldiversiteit: Het aantal gesproken talen in de Vlaamse Rand is gestegen van 75 in 2013 naar 104 in 2024. Engels wint verder terrein als communicatietaal, naast Nederlands en Frans.
• Thuistaal: Het aandeel Randbewoners dat uitsluitend Nederlands als thuistaal heeft, daalt verder naar 37,7%, terwijl de groep Franstaligen en meertaligen groeit.
• Taalgebruik: Nederlands blijft de meest gebruikte taal in formele contexten zoals gemeentelijke administratie en op de werkvloer, hoewel meertaligheid in professionele omgevingen toeneemt.
• Beleidsimplicaties: De diversiteit binnen de Rand vraagt om een gedifferentieerd taal- en integratiebeleid dat rekening houdt met de specifieke uitdagingen van verschillende gemeenteclusters.
Het rapport benadrukt dat de Rand niet als één monolithisch gebied kan worden beschouwd. Gemeenten zoals Asse en Grimbergen blijven overwegend Nederlandstalig, terwijl faciliteitengemeenten zoals Kraainem en Linkebeek een sterker Franstalig karakter vertonen.
De studie roept beleidsmakers op om verder in te zetten op de promotie van het Nederlands, terwijl tegelijkertijd ruimte wordt geboden voor een inclusieve benadering die de diversiteit erkent. Het gebruik van het Nederlands als lingua franca biedt een belangrijke brugfunctie, zowel in formele als informele contexten.
Reactie Ben Weyts, minister van de Vlaamse Rand
“We mogen als samenleving niet aanvaarden dat nieuwkomers zich niet aanpassen. Maar we moeten ook naar onze eigen rol kijken. Veel Vlamingen vinden het op korte termijn gemakkelijker om Frans te spreken met nieuwkomers – maar dat wreekt zich op lange termijn. In de komende jaren komt er voor het eerst een Totaalplan Nederlands en een van de centrale boodschappen zal zijn: iedereen moet aan de bak. De overheid kan de 'ontnederlandsing' niet alleen stoppen: daar hebben we iedereen voor nodig. Een Franstalige kan nu misschien even een genant moment meemaken bij het loket waar men nog hamert op Nederlands – maar dat is snel weer vergeten als hij voor de rest in het dagelijkse leven toch overal Frans kan praten in de Vlaamse Rand. Wij Vlamingen moeten meer bewust zijn van onze eigen rol, op elk moment. Ook bijvoorbeeld als je de eigen woning verloopt. Niemand moet denken dat de ontnederlandsing zal stoppen bij de grenzen van de Vlaamse Rand: het zit nu al verder en het zal blijven uitdijen als we niets doen”.
