De Baron Jacquesstraat, de slechts 200 m lange straat gelegen aan de rechterkant van het stadhuis in Halle, werd in 1937 vernoemd naar een niet onbesproken figuur. Vandaag, op de internationale dag tegen racisme en discriminatie, plaatst de stad een informatiebord in de straat die genoemd werd naar Baron Jacques.
Halle plaatst duidingsbord in straat met controversiële naam
woe 21 maa 2018
Wie was baron Jacques?
Jules Marie Alphonse Jacques, baron de Diksmude, werd geboren in Stavelot (1858) en stierf in Elsene (1928) en onderscheidde zich als generaal tijdens WOI. Na de oorlog vierde de vaderlandsliefde hoogtij. Militairen die zich tijdens de oorlog hadden onderscheiden, kregen een heldenstatus. In dat klimaat werd het ‘twijfelachtige’ koloniale verleden van veel militaire bevelhebbers 'witgewassen' of goedgepraat. Zo gebeurde dat ook met generaal Jacques.
In 1937 werd op vraag van de Koloniale Kring door het toenmalige stadsbestuur een straat naar hem vernoemd (ter vervanging van de vroegere Gasmeterstraat). Dit kaderde binnen een bredere lobbyactie van koloniale verenigingen die als doel had om straten vernoemd te krijgen naar deze vaderlandse ‘helden’.
Koloniaal verleden
Als koloniale ambtenaar was Alphonse Jacques eind 19de eeuw betrokken bij de rubberwinning in Kongo Vrijstaat. Hij had er als districtscommissaris de leiding over een immens gebied dat in kaart werd gebracht met het oog op invoering van de rubberwinning. Deze belasting in natura verplichtte de plaatselijke bevolking om het sap van de ‘wilde’ rubberlianen af te tappen. Het winstgevende product werd onder meer gebruikt om de net uitgevonden opblaasbare rubberband mee te maken.
Het behalen van quota was voor districtoversten het allerbelangrijkste, onder andere omdat ze hiermee bonussen konden verdienen. Om deze te behalen werd regelmatig dwang en buitensporig geweld gebruikt. De focus op de rubberwinning zette de plaatselijke bevolking enorm onder druk, met hongersnood en onrust tot gevolg. Vandaag trekt niemand nog in twijfel dat dit systeem een ware verschrikking was.
Nu extra duiding
Omdat de geschiedenis rond baron Jacques in het verleden te positief gekleurd werd en uit respect voor de slachtoffers, besloot de stad in te gaan op de vraag van studiecentrum Averechts om relicten van het koloniale verleden in het openbare domein te duiden. Daarop werd beslist een duidingsbord bij de straatnaam op te hangen. Dat bord hangt er sinds 21 maart, de ‘Internationale dag tegen Racisme en Discriminatie. Voor nog meer historische informatie over de figuur van Baron Jacques kan je terecht op de website van den AST onder de rubriek ‘Erfgoed in de kijker’.
FOTO: collectie stadsarchief den AST Halle
